اگرچه در دنیای روزمره و تبلیغات، واژه‌های آبرسان (Hydrator) و مرطوب کننده (Moisturizer) اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما در علم مراقبت از پوست، این دو عملکرد کاملاً متفاوتی دارند.
تفاوت آبرسان و مرطوب کننده:
آبرسان‌ها با استفاده از ترکیبات جاذب رطوبت (هومکتانت‌ها)، آب را به سلول‌های پوست می‌رسانند تا مشکل کم‌آبی (Dehydration) برطرف شود و پوست حجیم‌تر و درخشان‌تر به نظر برسد. در مقابل، مرطوب‌کننده‌ها با بهره‌گیری از مواد مسدودکننده (Occlusive) و نرم‌کننده (Emollient)، یک سد محافظ روی سطح پوست ایجاد می‌کنند تا رطوبت موجود در آن تبخیر نشود و مشکل خشکی (Dryness) پوست بهبود یابد. برای داشتن یک روتین مراقبت از پوست کامل و مؤثر، معمولاً توصیه می‌شود که از هر دو محصول برای تأمین همزمان آب و چربی مورد نیاز پوست استفاده شود.
۱. تفاوت در عملکرد: جذب رطوبت در برابر حفظ رطوبت
تفاوت اصلی بین آبرسان و مرطوب‌کننده در هدف و نحوه تأثیرگذاری آن‌ها بر پوست است:
- آبرسان (Hydrator): درمان کم‌آبی (Dehydration)
آبرسان‌ها مستقیماً برای حل مشکل کم‌آبی یا دهیدراتاسیون (Dehydration) پوست طراحی شده‌اند. پوست کم‌آب، پوستی است که به اندازه کافی آب ندارد.
وظیفه اصلی آبرسان‌ها این است که آب را از محیط یا لایه‌های زیرین پوست جذب کرده و به سلول‌های لایه خارجی پوست (اپیدرم) برسانند تا این سلول‌ها حجیم و پر شوند. این امر باعث کاهش ظاهر خطوط ریز و چین و چروک‌ها و افزایش شفافیت پوست می‌شود.
-
- کلاس مواد تشکیل دهنده: هومکتانت‌ها (Humectants) یا ترکیبات جاذب رطوبت.
- مثال‌ها: هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid)، گلیسیرین (Glycerin)، آلوئه‌ورا (Aloe Vera)، سدیم PCA.
- مرطوب‌کننده (Moisturizer): درمان خشکی (Dryness)
مرطوب‌کننده‌ها برای مقابله با مشکل خشکی (Dryness) پوست ساخته شده‌اند. پوست خشک، پوستی است که فاقد روغن یا سبوم کافی است و به همین دلیل سد چربی آن ضعیف شده است.
وظیفه اصلی مرطوب‌کننده‌ها این است که با ایجاد یک سد محافظ یا پر کردن شکاف‌های میان سلولی، از تبخیر آب (T.E.W.L – Trans-Epidermal Water Loss) از سطح پوست جلوگیری کنند.
-
- کلاس مواد تشکیل دهنده: آمولیِنت‌ها (Emollients) و اوکلوسیوها (Occlusives) یا ترکیبات مسدودکننده.
- مثال‌ها: روغن‌های گیاهی (مانند روغن جوجوبا، شی‌باتر، نارگیل)، وازلین، کره کاکائو، سرامیدها (Ceramides)، لانولین، اسکوالن (Squalane).
۲. تفاوت در مواد تشکیل‌دهنده و بافت
جدول زیر تفاوت‌های کلیدی در ترکیبات و بافت این دو دسته محصول را خلاصه می‌کند:
| ویژگی | آبرسان (Hydrator) | مرطوب کننده (Moisturizer) |
| هدف اصلی | رساندن آب به سلول‌ها (حل مشکل کم‌آبی) | حفظ آب موجود در پوست (حل مشکل خشکی) |
| دسته ترکیبات اصلی | هومکتانت‌ها (جاذب رطوبت) | آمولیِنت‌ها و اوکلوسیوها (نرم‌کننده و مسدودکننده) |
| مثال‌های رایج | هیالورونیک اسید، گلیسیرین، آلوئه‌ورا | روغن‌های گیاهی، شی‌باتر، سرامیدها، وازلین |
| بافت معمول | سرم، ژل، لوسیون‌های سبک (بر پایه آب) | کرم غلیظ، پماد، بالم (بر پایه روغن) |
| مناسب‌ترین نوع پوست | پوست‌های کم‌آب، چرب و مختلط کم‌آب | پوست‌های خشک و بسیار خشک |
۳. چرا باید از هر دو استفاده کرد؟ 🎯
پوست شما می‌تواند همزمان کم‌آب و خشک باشد.
- پوست خشک: پوستی است که چربی (روغن) کمی دارد.
- پوست کم آب (دهیدراته): پوستی است که آب کمی دارد.
بنابراین، استفاده از هر دو محصول، یک راهکار جامع برای سلامت پوست فراهم می‌کند:
- قدم اول:
آبرسانی (تأمین آب) با هومکتانت‌ها: ابتدا آبرسان‌هایی مانند سرم هیالورونیک اسید، آب مورد نیاز سلول‌های پوست را جذب کرده و تأمین می‌کنند. این کار باعث می‌شود پوست شاداب و حجیم شود. - قدم دوم: مرطوب‌سازی (حفظ آب) با آمولیِنت‌ها:
پس از جذب آبرسان، یک مرطوب‌کننده (کرم یا لوسیون حاوی روغن و سرامید) روی پوست استفاده می‌شود. این محصول همانند یک “پتو” یا سد، آب جذب شده توسط آبرسان را در پوست حبس کرده و از تبخیر آن جلوگیری می‌کند.
بدون مرطوب کننده، آب جذب شده توسط آبرسان به سرعت تبخیر می‌شود. بدون آبرسان، مرطوب‌کننده فقط لایه‌ای از چربی روی پوست خشک می‌کشد و آبی برای حفظ کردن وجود نخواهد داشت. در واقع، این دو محصول مکمل یکدیگر هستند و استفاده همزمان آن‌ها تضمین می‌کند که پوست شما هم به اندازه کافی آب داشته باشد و هم به اندازه کافی چربی برای محافظت از آن آب.
ترتیب صحیح استفاده:
- پوست چرب یا مختلط (معمولاً فقط کم‌آب): ابتدا آبرسان سبک (ژل/سرم) و در صورت نیاز، مرطوب‌کننده سبک (لوسیون بر پایه آب).
- پوست خشک یا نرمال (معمولاً هم خشک و هم کم‌آب): ابتدا آبرسان (سرم) روی پوست تمیز و نم‌دار، و سپس کرم مرطوب کننده (غنی از روغن و سرامید) برای قفل کردن رطوبت.
۴. کلام آخر: انتخاب هوشمندانه
برای داشتن پوستی سالم و مقاوم، درک تفاوت آبرسان و مرطوب کننده ضروری است. به جای تمرکز بر نام محصول (که اغلب توسط شرکت‌ها به طور آزادانه استفاده می‌شود)، به مواد تشکیل‌دهنده آن توجه کنید:
- اگر پوستتان کدر، فاقد درخشش و خطوط آن واضح است (کم‌آبی)، به دنبال هومکتانت‌ها (مانند هیالورونیک اسید و گلیسیرین) باشید.
- اگر پوستتان پوسته‌پوسته، زبر و احساس کشیدگی دارد (خشکی)، به دنبال آمولیِنت‌ها و اوکلوسیوها (مانند سرامیدها، روغن‌ها و شی‌باتر) باشید.
با تشخیص نیاز واقعی پوست خود (آب یا چربی یا هر دو)، می‌توانید بهترین محصولات را انتخاب کرده و روتین مراقبت از پوست خود را بهینه کنید.
بیشتر بخوانید:
تفاوت آبرسان و مرطوب کننده: چرا باید از هیالورونیک اسید و سرامیدها با هم استفاده کرد؟
دلایل اصلی کم آبی پوست (Dehydrated Skin) و راهکارهای درمانی سریع: روتین آبرسانی پوست
آبرسانی عمقی: معرفی و بررسی بهترین ترکیبات فعال آبرسان پوست؛ از هیالورونیک اسید تا سرامید
فواید شگفت انگیز آبرسانی پوست: از جلوگیری از پیری زودرس تا کاهش آکنه
نقش رژیم غذایی و نوشیدنی‌ها در هیدراتاسیون پوست (آبرسانی داخلی)
آبرسان و ضد آفتاب: چگونه این دو محصول مکمل یکدیگر عمل می‌کنند؟
بهترین آبرسان پوست چرب و جوش دار (معرفی محصولات فاقد چربی و بر پایه آب)
امکان درج نظر جدید در حال حاضر غیر فعال است